एक प्रो म्हणून शेळी पालन कसे उत्कृष्ट करावे

शेळी पालन म्हणजे पाळीव जनावरे, पाळीव प्राण्यांचे पालनपोषण. ही पशुसंवर्धनाची एक शाखा आहे. शेळ्यांचे पालन मुख्यत्वे त्यांचे मांस, दूध, फायबर आणि त्वचेसाठी असते.

बकरीने गरीब माणसाच्या अर्थव्यवस्थेमध्ये भरघोस योगदान दिल्यामुळे एका गरीब माणसाची गाय (किंवा मिनी गाय) असे वर्णन केले आहे. ते केवळ त्यांच्या मुलांना पौष्टिक आणि सहज पचण्याजोगे दूधच पुरवठा करत नाहीत तर गरीब आणि भूमिहीन किंवा अल्पभूधारक शेतक additional्यांसाठी अतिरिक्त उत्पन्नाचे नियमित स्त्रोत देखील आहेत.

लहान आकाराचे प्राणी असल्याने शेळ्या सहजपणे महिला व मुले सांभाळू शकतात. शेळ्यांना खायला घालणे, दूध देणे आणि काळजी घेण्यासाठी जास्त उपकरणे व मेहनत घेण्याची आवश्यकता नाही. भांडवली गुंतवणूक आणि आहार खर्चही बर्‍यापैकी कमी आहे. चार शेळ्या एका स्वदेशी गायीइतकी स्वस्त ठेवता येतात. ग्रामीण भागात शेळीपालन ही फायदेशीर रोजगार उपलब्ध करण्यात महत्वाची भूमिका बजावते

शेळी पालन व्यवसायात यशस्वी उद्योजक होण्यासाठी पुढील चरणांचे अनुसरण

1. शेळ्यांची निवड
2. शेळ्यांसाठी सुरक्षित आणि निरोगी निवासस्थान तयार करणे
3. शेळ्यांची काळजी आणि व्यवस्थापन

• शेळ्यांची निवड
• नियम व कायद्यांची तपासणी करास्थानिक सरकार शेळ्यांना परवानगी देऊ शकत नाही, विशेषत: जर आपण शहरी भागात राहता. हे शेतकर्‍यांना विशिष्ट जातीपर्यंत मर्यादित करते की काही अन्य मर्यादा घालते हे पाहण्यासाठी जवळच्या प्रादेशिक सरकारी कार्यालयाशी संपर्क साधा. आपल्या जमीनदार किंवा घरमालक संघटनेसह देखील तपासा. आपण व्यावसायिक किंवा वैयक्तिक वापरासाठी शेळ्या पाळत आहात की नाही हे स्पष्ट करणे आवश्यक आहे कारण भिन्न नियम लागू शकतात
• योग्य स्थानाची निवडयोग्य स्थान शोधणे ही काळजी घेणारा पहिला आणि सर्वात महत्वाचा मुद्दा आहे. तथापि, सामान्य शेळ्या चांगल्या प्रकारे कोरडवाहू असलेल्या उबदार भागात टिकतात. तापमानाव्यतिरिक्त, जागा देखील आवश्यक आहे. शेळ्या गटांमध्ये राहतात, म्हणून वैयक्तिक पेन प्रभावी नाहीत. आपल्या प्राण्यांना मुक्तपणे फिरायला हवे असल्यास मोठ्या शेताची आवश्यकता आहे. अशा बक .्यांचा सहसा आजारपण आणि संसर्गास प्रतिकार असतो. बकरीच्या शेतात मानली जाणारी उत्तम ठिकाणे शहरांपासून दूर आहेत कारण शहरी प्रदूषण हे जनावरांच्या आरोग्यासाठी धोकादायक आहे. बकरी दररोज गवत भरपूर खातात म्हणून. म्हणूनच, एखाद्याने त्यांचे अन्न स्रोत अत्यंत प्रवेशयोग्य आहे आणि संगोपन क्षेत्रापासून फार दूर नाही याची खात्री करुन घ्यावी.
• आवश्यक जमीनपूरक खाद्य वापरुन छोट्या जागेवर बकरींचे सखोल पालन केले जाऊ शकते. जर आपण विस्तृत प्रणाली वापरत असाल तर गवत आणि ब्रशच्या पुरवठ्यावर अवलंबून एकरी 2 ते 10 शेळ्या एक उग्र मार्गदर्शक आहेत.
• कमीतकमी दोन शेळ्यांचे नियोजन करणे आवश्यक आहेसर्वसाधारणपणे शेळ्या खूप सामाजिक, जिज्ञासू, कोमल, स्वतंत्र आणि बुद्धिमान प्राणी आहेत. जेव्हा ते एकटे असतात तेव्हा ते कंटाळले जातात आणि एकाकी पडतात. एकाकी शेळी एक गोंगाट करणारा बकरी असेल तर त्यापेक्षा कमीतकमी दोन बक plan्यांची योजना आखणे चांगले. दोन करतात किंवा डो आणि वेथर (बाळ बकरी मुले आहेत. नर हे रुपये आहेत, मादी आहेत. सुसंस्कृत नर वेदर आहेत) किंवा एक बोकड आणि डो, जर आपण थोडा कळप सुरू करण्यास तयार असाल तर.
• वयानुसार शेळ्यांची निवडसाधारणतः आठवडे वयाच्या वयाच्या बोकड जुन्या बक typically्यांपेक्षा स्वस्त असतात पण त्यांची पैदास करण्यापूर्वी, दूध तयार करण्यासाठी किंवा मांस म्हणून विकण्यापूर्वी त्यांना एक किंवा दोन वर्षांची अत्यंत काळजी घ्यावी लागते. 6 महिने ते 1 वर्षाच्या ज्युनियर मुलाला प्रौढ होण्यास कमी वेळ लागतो आणि खरेदी करण्यापूर्वी तो प्रजनन करण्याच्या पर्यायासह येऊ शकतो (ज्यामुळे ते लवकर दूध तयार करते). शेवटी, एक प्रौढ किंवा मोठा शेळी हा सर्वात स्वस्त पर्याय असू शकतो, परंतु शेळीपालन करणा of्यांपासून सावध रहा, ते आपल्या कळपात सर्वात कमी-गुणवत्तेच्या शेळ्या विकण्याचा प्रयत्न करीत असतील.

• शेळी फार्म सुरू करण्यासाठी गुंतवणूकीची योजनाबकरीचे संगोपन करण्याची किंमत वेळोवेळी आणि प्रदेशानुसार बदलत जाते, शेळ्या उत्पादनांची विक्री केल्याने मिळणारा नफा तुम्हाला मिळतो. बकरीचे अनेक शेतकर्‍यांशी बोलण्याचा प्रयत्न करा किंवा आपल्या भागात अलीकडे प्रकाशित बकरी पालन मार्गदर्शक वाचण्याचा प्रयत्न करा ज्याचा चांगला अंदाज येईल. पुढील खर्च. जर परिणामी अंदाज तुमच्या बजेटपेक्षा जास्त असेल तर आपण कमी शेळ्या किंवा वेगळ्या जाती खरेदी करण्याचा निर्णय घेऊ शकता. हे लक्षात ठेवा की दोन वर्ष किंवा त्याहून अधिक काळ शेळी पालन करणे फायद्याचे ठरणार नाही, खासकरून जर आपण तरुण शेळ्या पाळत असाल किंवा कुंपण सारख्या प्रारंभिक सेटसाठी पैसे देण्याची आवश्यकता असेल तर.
• शेळ्यांसाठी सुरक्षित आणि निरोगी निवासस्थान तयार करणे
• शेळ्या साठी कुंपण बद्दल सर्वचांगल्या प्रतीच्या गवत आणि फीडबरोबरच कुंपण घालणे हे आपल्या शेतावर लक्षात घेण्यातील सर्वात महत्त्वाचे घटक आहे. आपल्या पशुधनसाठी आपल्याला बनविणारी सर्वात महागडी अप-फ्रंट गुंतवणूक म्हणजे कुंपण घालणे. स्वस्त कुंपण दोन वर्षांनी अपयशी ठरेल; महाग कुंपण आपल्यापेक्षा कमीतकमी 10 वर्षे तरी टिकेल. 10 वर्षांहून कमीतकमी आपल्याला कमीतकमी दोनदा स्वस्त कुंपण दुरुस्त किंवा पुनर्स्थित करावे लागेल.

  शेळ्या कुंपणावर चढतील, कुंपणाने त्यांचे डोके चिकटविण्याचा प्रयत्न करतील, कुंपणाने घासतील आणि कुंपणाद्वारे धावण्याचा प्रयत्न करतील. चांगल्या प्रतीच्या कुंपणासह, आपल्याला एक दर्जेदार, भक्कम गेट खरेदी करण्याची आवश्यकता आहे. मजबूत दर्जेदार कुंपण पोस्ट, ब्रॅकिंग वायर, कुंपण स्टेपल्स आणि निश्चितपणे कुंपण स्ट्रेचर देखील खरेदी करा.

• शेळ्या (शेड किंवा धान्याचे कोठार) साठी निवारा बनविणेहिवाळ्यात आणि पाऊस पडत असताना बकरींना जागेची आवश्यकता असेल. एक लहान ध्रुव धान्याचे कोठार अगदी चांगले कार्य करेल. जर आपण सौम्य हवामानात राहत असाल तर तीन-बाजूंनी संलग्न ताजी हवा मिळेल; जर आपल्या भागात थंडीचा अनुभव येत असेल तर संपूर्ण बंद, मसुदा-मुक्त वातावरण तयार करा, परंतु बक during्यांना दिवसा बाहेर जाऊ द्या. ओल्या, दलदलीच्या ठिकाणी शेळ्या चांगले करत नाहीत. शेतात शेतात आणण्यापूर्वी तुम्हाला त्यांना पुरेसे कोरडे निवारा आणि कोरडे पडदे किंवा कुरण देण्याची आवश्यकता आहे. घर नेहमी स्वच्छ, कोरडे ठेवा. घरामध्ये योग्य वायुवीजन आणि ड्रेनेज सिस्टमची व्यवस्था करा. घराच्या आत पुरेशी ताजी हवा आणि प्रकाशाची उपलब्धता सुनिश्चित करा.
• विषारी किंवा मजबूत वास घेणारी वनस्पती काढण्याची आवश्यकता आहेशेळ्या जवळजवळ काहीही चरायला किंवा चबावतील; मिल्कवीड, फर्न किंवा रानटी चेरी ही पाने बकरींसाठी विषारी असू शकतात अशा वनस्पतींची उदाहरणे आहेत. बरीच गंध देणारी झाडे बकरीच्या दुधात एक अप्रिय चव घालवू शकतात ज्यात कांदा, कोबी आणि अजमोदा (ओवा) यांचा समावेश आहे. ते सहसा गवत, झाडे, झुडुपे, तण आणि औषधी वनस्पती खायला प्राधान्य देतात. शेळ्यांना योग्य वाढीसाठी उर्जा, भाग, जीवनसत्त्वे, फायबर आणि पाण्याची देखील आवश्यकता असते.

• शेळ्यांसाठी आवश्यक खाद्यअन्न व पाण्याच्या बादल्या शेतात व्यवस्थित लावल्या पाहिजेत. Goतूतील बदल, उत्पादनाची पातळी आणि चाराच्या ओलावाच्या प्रमाणात शेळ्या पाण्याची गरज असते. पाण्याच्या मागणीत अंदाजित चढउतार असल्यामुळे शेळ्यांना नेहमीच गोड्या पाण्याचा पुरेसा पुरवठा व्हायला हवा. आपल्या बोकडांना पोसण्यासाठी पौष्टिक आणि किफायतशीर धान्ये निवडणे आवश्यक आहे. आरोग्याशी संबंधित समस्या टाळण्यासाठी फीडमध्ये 1.2: 1 च्या प्रमाणात कॅल्शियम आणि फॉस्फरसचे महत्त्वपूर्ण प्रमाण प्रदान केले जावे.
• शेळ्यांची काळजी आणि व्यवस्थापन
• तरुण बोकडांचे हॉर्न स्टब्स काढले जावेतबकरीच्या बहुतेक जातींमध्ये शिंगे वाढतात आणि जर ती वाढू दिली गेली तर या शिंगांना इतर प्राणी किंवा मानवांना गंभीरपणे इजा करण्याची क्षमता आहे. तरुण बकरी दोन आठवड्यांनंतर, हॉर्न स्टब्स काढून टाकणे आवश्यक आहे. हे बकरीसाठी वेदनादायक आहे आणि योग्य सहाय्याशिवाय कठीण आहे. अनुभवी शेळीपालक किंवा पशुवैद्यकीय सहाय्य करण्याची शिफारस केली जाते, विशेषतः ज्यास प्रक्रिया सुरू करण्यापूर्वी estनेस्थेटिझेशन कसे करावे हे माहित आहे.
• सर्वात तरुण पुरुषांना कास्ट कराआपण शेळ्यांना पैदास देत असल्यास, आपल्याला सामान्यत: प्रति 25-50 प्रति एक रुपये आवश्यक असते. ज्या जातीचा बकरी आपल्या जातीच्या जातीचा नसतो अशा दोन नरांचा जन्म दोन आठवड्यांच्या किंवा नंतरच्या काळात केला पाहिजे, परंतु ते निरोगी असतील तरच. आपण कास्टेशन करण्यापूर्वी एखाद्या पशुवैद्यकास प्रतिबंधात्मक टिटॅनस शॉट आणा. नर शेळ्या मोठ्या अंडकोष वाढतात, म्हणून एक कास्ट केलेला बकरी (व्हेटर )देखील ते ओतल्यासारखे दिसत नाही.
• च्या प्रजननजर आपण दूध किंवा मुले तयार करण्याची इच्छा केली असेल तर डोईच्या प्रजनन वयानंतर एकदा त्यांना एक हिरव्या पिल्लांची पैदास करणे आवश्यक आहे. जेव्हा एखादा डो इस्ट्रस (उष्णता) मध्ये जातो तेव्हा त्यास कळपातून काढा आणि त्यास आसपासच्या बाजूस न देता त्यास नून द्या. गर्भधारणेची खात्री करण्यासाठी दोन ते चार प्रजाती सहसा पुरेसे असतात. सामान्य गर्भधारणेचा कालावधी सुमारे 150 दिवस असतो, परंतु प्रजातीनुसार हा बदलू शकतो.

  एकदा कासे वाढविल्यानंतर, ते गर्भवती असताना दुधाचे दूध प्यायले जाऊ शकते. जन्माच्या निश्चित तारखेच्या अंदाजे दोन महिन्यांपूर्वी दिवसातून एक किंवा दोन वेळा दूध. हे विराम द्या याची खात्री करते की आईने नवजात बकरीला पुरेसे पोषक आहार दिले आहेत. नवजात मुलाचे सहा आठवड्याचे झाल्यावर पुन्हा दुध देणे सुरू करा. दुधाचे उत्पादन लक्षणीय घट होईपर्यंत आपल्याला पुन्हा डोची पैदास करण्याची आवश्यकता नाही.

• आरोग्यतुम्ही तुमच्या शेळ्या निरोगी व बळकट ठेवल्या पाहिजेत. एक मोठा कोठार तयार करा कारण शेळ्या गटांमध्ये राहतात. त्यांना फिरण्याची, फिरण्याची आणि मजा करण्याची देखील परवानगी असणे आवश्यक आहे. जर बक .्यांचे प्रजनन केले तर ते क्वचितच आजारी पडतात आणि ते सहसा चांगले दूध व मांस तयार करतात. त्यांना आनंदी करून निरोगी ठेवणे कठीण काम नाही. शेळ्या अन्नासह अतिशय पिकवलेल्या असतात. ते वाळलेले किंवा घाणेरडे घास खात नाहीत. आपल्याकडे पुरेसे स्वच्छ, ताजे गवत आहे याची खात्री करा जेणेकरून ते भुकेले जाणार नाहीत.
• पशुवैद्य:पशुवैद्य सहज प्रवेश महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. बकरीचे शेत सुरू करताना आपल्या प्राण्यांना आजार होण्याची शक्यता असते. अशाप्रकारे, एक पशुवैद्य नुकसान टाळण्यासाठी रोग नियंत्रण आणि व्यवस्थापनास मदत करू शकतो. ते आपल्याला रोगांचे निदान करण्यात किंवा जीवनसत्त्वे आणि पूरक पदार्थांची शिफारस करण्यास मदत करतात.
• लसीकरण:अनेक प्रकारचे विषाणूजन्य रोग जसे की पीपीआर, बकरी पॉक्स, पाय आणि तोंडाचे आजार आणि अँथ्रॅक्स, ब्रूसोलोसिस इत्यादी जिवाणूजन्य आजार बोकड्यांसाठी अत्यंत हानिकारक आहेत. अशा प्रकारचे रोग टाळण्यासाठी योग्य लसीकरण करणे आवश्यक आहे. ज्या पीपीआर, बकरी पॉक्स, ब्रुसेलोसिस लसी यापूर्वी लसीकरण केल्या नव्हत्या त्या गर्भधारणेच्या पाचव्या महिन्यात लसीकरण करतात. मुलांची वयाच्या 5 महिन्यांपर्यंत पोचण्यापूर्वी आपण पीपीआर लसीकरण करणे आवश्यक आहे.
• चांगली वाहतूक:शेतजमिनीजवळील बाजारपेठ उत्तम असेल कारण यामुळे आपल्याला आपली उत्पादने सहजपणे विकण्यात आणि आवश्यक वस्तू खरेदी करण्यास मदत होईल.

शेळीपालनाचे फायदे

शेळ्यापालन ही शेतकर्‍यासाठी फायदेशीर व्यवसाय ठरू शकते आणि मिश्र शेतीतही ते चांगले बसू शकतात.

• शेळ्या राखण्यासाठी स्वस्त आहेत, सहज उपलब्ध आहेत आणि अनुकूल स्वभाव आहे
• शेळ्या गुंतवणूकीसाठी प्रति युनिट अधिक उत्पादन देतात
• शेळ्यांना मानवी पालक म्हणून संबोधले जाते, कारण त्यांचे पशुधन इतर प्रजातींपेक्षा मानवी पौष्टिकतेसाठी दूध चांगले मानले जाते
• बकरीचे दूध स्वस्त, पौष्टिक, सहज पचण्याजोगे आणि पौष्टिक आहे, इतर प्राण्यांच्या तुलनेत एलर्जीची समस्या कमी आहे.
• बकरीचे दूध दमा, खोकला, मधुमेह इत्यादी आजाराच्या व्यक्तींसाठी आयुर्वेदिक औषध म्हणून वापरले जाते.
• बकरीच्या दुधाचे उच्च गुणधर्म पेप्टिक अल्सर, यकृत बिघडलेले कार्य, कावीळ, पित्तसंबंधी विकार आणि इतर पाचन समस्यांमुळे ग्रस्त असलेल्या रुग्णांसाठी त्याचे मूल्य वाढवते.
• शेळी खत गाईच्या खतापेक्षा नायट्रोजन व फॉस्फोरिक acidसिडपेक्षा 2.5 पट अधिक श्रीमंत आहे.
• शारीरिक आणि बायोमेडिकल संशोधनासाठी शेळ्या एक उत्कृष्ट प्राणी बनवतात
• विशाल क्षेत्राची आवश्यकता नाही
• चांगले ब्रीडर
• शेळ्या विविध हवामान परिस्थितीशी जुळवून घेण्यास सक्षम आहेत
• शेळ्या इतर मोठ्या प्राण्यांपेक्षा कमी आजारांनी ग्रस्त आहेत
• बकरीची लपवण चामड्याच्या उत्पादनांच्या उत्पादनासाठी वापरली जाते